Schaf artikel 23 af, een hypothese.

Artikel 23 van onze grondwet gaat over de financiering van het (al dan niet religieuze) bijzonder onderwijs. Stel we schaffen artikel 23 af. Alle scholen worden openbaar, niemand mag geweigerd worden en er is onderwijs over alle religies en wereldbeschouwingen. Wat zijn daarvan de gevolgen? Een hypothese:

Orthodoxe ouders en kerken zullen dan schoolverenigingen gaan vormen die ze zelf bekostigen waar ze de eigen identiteit en het eigen wereldbeeld uitdragen. Veel kinderen van orthodoxe ouders zullen naast het verplichte reguliere staatsonderwijs deze eigen scholen gaan volgen. Wie schiet hier nu eigenlijk wat mee op? De particuliere scholen kunnen niet worden gecontroleerd tenzij er sterke aanwijzingen zijn dat de wet wordt overtreden. De kans dat die aanwijzingen er zijn (of, als ze er al zijn, worden ontdekt) is niet zo groot. De segregatie wordt eerder meer dan minder. Waar door financiering nog enige richting gegeven kon worden aan het bijzonder onderwijs valt dat geheel weg in het geval van de privéschool.

Heeft de homoseksuele jongere hier wat aan? Nee, hij zal zich niet meer of minder vrij voelen op de privéschool dan nu op het bijzonder onderwijs. Maar, zal er gedacht worden, hij heeft nu tegenwicht want op de openbare school zal hij leren dat zijn geaardheid niets problematisch in zich heeft. Dat gaat niet werken: deze jongere krijgt zijn morele vorming in een totaalpakket. Hij is er mee opgevoed, hij hoort het in de kerk, hij hoort het van zijn vrienden en hij gaat het horen op de privéschool. Er is ironisch genoeg maar één bijzondere plek waar hij iets conflicterends zal horen: de openbare school. Nu zijn er kort door de bocht twee soorten jongeren. Type 1 denkt dat áls er op moreel gebied verschil is tussen de openbare en de privéschool, de privéschool het bij het rechte eind heeft. Type 2 denkt dat niet, maar type 2 zou op het bijzonder onderwijs ook de leerling zijn die grapjes maakt over de eigen identiteit en de boel wat opstookt tijdens de godsdienstles. Kortom, voor beide typen jongeren verandert er niet zoveel en de homoseksuele jongere heeft hier dan ook niet zo veel aan.

Laten we de hypothese even verder uitwerken, want gezien bovenstaande zal de buitenwacht niet zo tevreden zijn met het resultaat, we zijn al met al in de praktijk niet verder gekomen en hebben eerder de polarisatie wat opgestookt. Wat nu te doen? Nou, dat is niet zo ingewikkeld: je zorgt voor een verbod op particulier gefinancierd onderwijs. Kinderen krijgen dan alleen nog maar staatsonderwijs, wel zo veilig want dan kunnen ze niet meer met afwijkende meningen worden geconfronteerd. Nu ja, niet meer gaat wat ver, want we staan natuurlijk toe dat ze worden geconfronteerd met van staatswege uitgezochte afwijkende meningen. Die kunnen dan ook meteen van staatswege van positief of negatief commentaar worden voorzien. What’s next?

Het volgende probleem doemt op: op sommige openbare scholen, vooral op de biblebelt, maken de openbare leraren zich grote zorgen. Een substantieel deel van de leerlingen lijkt allerlei onacceptabele meningen te hebben, bijvoorbeeld over homoseksualiteit. Maar ook over abortus, dat mensen van nature zondig zijn en zo nog wat zaken. Dat blijken ze te leren thuis en in de kerk. Nu wordt het wel wat ingewikkeld, het schiet met die van boven opgelegde emancipatie allemaal niet echt op dus we moeten maar doorpakken om ze voor eens en voor altijd uit die achterlijke middeleeuwen te bevrijden. We moeten de kerkdiensten waar ze dingen beweren die we onacceptabel vinden maar gaan verbieden. Op die manier roeien we de afwijkende mening wel uit. Wat zal het een veilige utopie worden voor de homoseksuele jongere. Niet alleen moet hij zijn gevoelens leren kennen en een plaats geven terwijl hij volwassen aan het worden is, hij is ook nog eens boegbeeld van het gevecht tussen de staat en zijn eigen omgeving.

Mijn vraag aan de verachters van artikel 23. Stel, je schaft het bijzonder onderwijs af. Waar eindigt dan het verbieden en afschaffen? En waarom daar? En hoe liberaal is dit eigenlijk nog?