Op het eerste gezicht lijkt dat geen moeilijke vraag. Des te opvallender dat op afgelopen congres deze vraag twee keer werd gesteld. Als het bij één keer was gebleven was het me ongetwijfeld niet opgevallen. Marinus uit Wierden was gelukkig scherp: expliciet meldde hij dat hij het antwoord op deze vraag nog had gemist en of dat antwoord nu wel kon komen. Helaas: no such thing. Wederom koos Van Rij ervoor de vraag te negeren en stond de dagvoorzitter dit toe (NB: verder uitstekende dagvoorzitter overigens!).
Nu worden wel vaker vragen en moeilijke punten wat weggemasseerd op een congres, dat is niet uniek voor het CDA, dat zie je ook bij andere partijen wel en is tamelijk gebruikelijk op congressen met grote aantallen deelnemers. Echter, op een congres dat afgedwongen is door de leden om verantwoording af te leggen is het een heel ander verhaal.
Verantwoorden is minimaal uitleggen hoe en waarom de zaken gelopen zijn zoals ze zijn gelopen. Noodzakelijke voorwaarde daarvoor is zelfreflectie. Die zelfreflectie ontbrak grotendeels dit congres. Lastige vragen werden gepareerd met een abstract verhaal waarin iedereen het eigen gewenste antwoord kan leggen. Het is de suggestie van een antwoord, meer niet. Of Van Rij kwam met een persoonlijke anekdote. Persoonlijke anekdotes kunnen misschien een intuïtie beeldend schetsen, een zakelijk antwoord geeft het nooit. Of, zoals de vraag waarmee dit stuk begon: de vraag wordt gewoon genegeerd.
Heeft dit congres duidelijkheid gegeven over de mogelijke invloed van sponsoren op het programma? Is nu verduidelijkt wie het prima vond dat Hoekstra zelf een en ander kon sleutelen aan het verkiezingsprogramma? Hoeveel klopte er nu van het memo-Omtzigt? Voor een verantwoordingscongres is duidelijkheid over al deze vragen geen stap verder gekomen. Blijkbaar wil men in de partijtop helemaal geen duidelijkheid. Men wil door, men wil verder. Omtzigt is passé en voortdurend valt de suggestie van ‘both sides’ op: ook Omtzigt heeft fouten gemaakt, ook Omtzigt moet over zijn schaduw kunnen stappen.
Twee dingen weigeren concreet te worden: een feitenrelaas rond de vragen in bovenstaande alinea en welke fouten Omtzigt dan toch heeft gemaakt waarvoor hij excuses moet maken. Verzoening is een holle frase als niet duidelijk wordt wat dan eigenlijk verzoend wordt. Een resolutie rond verzoening die met 97% wordt gesteund, zonder dat de schuldvraag beantwoord wordt is gratuit. Niet omdat ik zo graag beschuldig, maar omdat verzoening en vergiffenis onmogelijk zijn zonder schuldbesef. Een unieke kans om daar stappen in te maken en als partij intern en extern geloofwaardiger te zijn is vandaag gemist.
En zo blijft de veenbrand sluimeren.